Szkice z dziejów oświaty w Grabownicy Starzeńskiej

Pierwsza wzmianka o szkole parafialnej w Grabownicy pochodzi z 1597 roku. Dzieci uczyły się wówczas w drewnianym budynku, postawionym przez ówczesnego proboszcza, księdza Stanisława Chmielowskiego. Podczas najazdu tatarskiego w czerwcu 1624 roku szkoła została spalona. Dane z 1640 roku wskazują, że wkrótce postawiono nowy budynek. W 1851 roku zorganizowano przy kościele po raz pierwszy szkołę ludową. Został do niej przydzielony specjalny (świecki) nauczyciel. Dane z lat 1881 oraz 1890 potwierdzają, że była to placówka jednoklasowa.

Dzieje oświaty grabownickiej nabrały nowej jakości w 1908 roku, kiedy to postawiono z cegły nowy budynek szkolny. Był to obiekt parterowy, o dwóch izbach lekcyjnych i mieszkaniem dla kierownika. Placówka prowadziła działalność na poziomie dwóch klas. Po dwudziestu latach od wybudowania obiektu, czyli w 1928 roku, dokonano znaczącej zmiany. Szkoła stała się sześcioklasową, a nauczanie prowadziło dwóch nauczycieli. W latach 1938–1942 prowadzono działania na rzecz rozbudowy szkoły. Wydłużono korytarz, dostawiono dwie sale lekcyjne, a także dodano piętro.

Ciężkie chwile „przeżywała” szkoła w sierpniu 1944 roku, kiedy to została mocno uszkodzona przez pociski armatnie. Pomimo wielu niedogodności naukę rozpoczęto jeszcze w tym samym roku. Co istotne sukcesywnie podnoszono standardy funkcjonowania. Pod koniec 1945 roku zakończono montaż instalacji gazowej. We wrześniu 1946 roku oddano do użytku dwie sale i korytarz na piętrze, dzięki czemu budynek posiadał sześć pomieszczeń dydaktycznych. Bardzo ważnym dla całej braci szkolnej dniem okazał się 4 marca 1947 roku, kiedy zakończono elektryfikację obiektu. W 1950 roku uroczyście otwarto boisko szkolne, 4 września 1953 roku zainstalowano w budynku telefon, a po trzech latach – dzwonki elektryczne. Przystąpiono do prac nad wykonaniem wodociągu i kanalizacji, które ukończono w 1958 roku. Prace remontowe zakończono w 1957 roku – budynek składał się z ośmiu klas lekcyjnych i sali gimnastycznej.

Nie sposób nie wspomnieć, iż w latach 1945–1950 funkcjonowała w Grabownicy szkoła naftowa, zaś w latach 1946–1950 średnia szkoła zawodowa.

Wielkie chwile przeżywała brać szkolna, a zarazem cała społeczność wsi, w dniu 14 czerwca 1964 roku, podczas obchodów 20-lecia PRL. Z tej okazji zorganizowano zjazd wychowanków szkoły. Na spotkanie przybyło około 900 osób. Podczas uroczystości odbyło się odsłonięcie pamiątkowej tablicy, a także wręczenie drużynie harcerskiej sztandaru. Sporą atrakcją było widowisko obrzędowe pod tytułem „Wesele Grabownickie”.

O znaczeniu i popularności szkoły w regionie brzozowskim mógł świadczyć fakt, że 7 września 1964 roku odwiedził ją minister oświaty Wacław Tułodziecki.

18 sierpnia 1967 roku rozpoczęto prace związane z rozbudową szkoły. Nowe skrzydło budynku oddano do użytku 10 stycznia 1970 roku. Zaczęto również remontować starą część obiektu. Uroczyste oddanie budynku do użytku odbyło się 27 sierpnia 1972 roku. Pedagodzy i uczniowie mieli odtąd do dyspozycji trzy pracownie oraz jedenaście klasopracowni. „(…) Ponadto szkoła posiada bibliotekę, gabinet lekarski, salę harcerską, izbę pamiątek, pokój nauczycielski, kancelarię, dwie szatnie, kuchnię, umywalnię z natryskami oraz zastępczą salę gimnastyczną o wymiarach 11 × 8 m. (…) Obiekt szkolny jest osiatkowany (…) szkoła posiada ubikacje w budynku, wodę oraz centralne ogrzewanie. (…) Z dniem 1 września szkoła posiada świetlicę.

Warto również odnotować, iż 10 maja 1972 roku Rada Pedagogiczna wystąpiła do Kuratorium Oświaty w Rzeszowie z wnioskiem o nadanie szkole imienia Marii Konopnickiej, natomiast 1978 roku Komitet Rodzicielski wyszedł z inicjatywą ufundowania szkole podstawowej sztandaru. Jego uroczyste wręczenie odbyło się 1 czerwca 1979 roku.

Wzrost liczby uczących się dzieci spowodował, że w 1989 roku rozpoczęto kolejną rozbudowę obiektu szkolnego. Prace zostały zakończone w październiku 1990 roku: Uzyskaliśmy 200 m2 dodatkowej powierzchni, tzn. trzy sale lekcyjne, pomieszczenie na kancelarię oraz dolny hol. Wygospodarowano również pomieszczenie na gabinet lekarski, terapii. Szkoła posiada obecnie 16 klasopracowni, bibliotekę oraz inne pomieszczenia pomocnicze.

W marcu 1994 roku rozpoczęto działania zmierzające do podłączenia w budynku nowej, ekologicznej, w pełni zautomatyzowanej kotłowni centralnego ogrzewania. Jej oddanie do użytku nastąpiło 3 października tegoż roku.

Ważnym przedsięwzięciem była rekonstrukcja dachu szkoły. Prace remontowe, trwające od 4 lipca do 1 września 1996 roku, polegały na ociepleniu strychu, wymianie więźby dachowej i blachy. Dwa lata później, w okresie wakacyjnym, budynek został poddany kolejnemu remontowi. Tym razem wymieniono okna, drzwi wewnętrzne oraz zewnętrzne. Ponadto ocieplono ściany zewnętrzne, wykonano elewację i położono dywanik asfaltowy na drodze dojazdowej. W roku 2000 oddano do użytku nowy pion sanitarny.

Z dniem 1 września 1999 roku poczęło funkcjonować Gimnazjum w Grabownicy Starzeńskiej, natomiast od września 2004 roku placówka stała się jednym z dwóch podmiotów Zespołu Szkół w Grabownicy Starzeńskiej.

W dniu 8 września 2007 roku odbyło się oddanie do użytku nowego kompleksu sportowo-dydaktycznego. W skład segmentu wchodzi sala sportowa o wymiarach 12 × 24 metry wraz z zapleczem (szatnie, natryski, toalety, sala do gimnastyki korekcyjnej, pokój nauczycieli), zaś na piętrze znajdują się pomieszczenia dydaktyczne: biblioteka, sala komputerowa, sala do zajęć wyrównawczych w połączeniu z pracownią plastyczną oraz sanitariaty. Budynek posiada osobną kotłownię.